Firefox

Bezpieczeństwo

Przeglądarka Firefox wspiera technologie zabezpieczeń obsługiwane przez większość pozostałych nowoczesnych programów tego typu (szyfrowanie SSL z obsługą certyfikatów, konfigurowalne ustawienia prywatności, ścisła kontrola uprawnień w obiektowym modelu dokumentu, ograniczenia dla języków Javascript i Java). W odróżnieniu od Internet Explorera i podobnie jak wiele konkurujących z nim przeglądarek, produkt Mozilli nie obsługuje kontrowersyjnej technologii ActiveX, oraz nie opiera się w równie dużym stopniu na podziale witryn na strefy bezpieczeństwa. Obie te cechy uważane są przez część ekspertów za istotny atut tego programu.

W przeglądarce Mozilli znajdowane jest relatywnie dużo błędów zabezpieczeń, ale są one z reguły mniej poważne, a także są korygowane znacznie szybciej, niż w przypadku produktów firmy Microsoft^[18][19]; według redaktora Washington Post, użytkownicy Internet Explorera byli narażeni na znane, niezałatane jeszcze ataki przez 284 dni w roku^[20], podczas gdy dla Firefoksa, najdłuższy okres bez dostępnych poprawek wyniósł 9 dni.

Fundacja Mozilli oferuje użytkownikom, którzy wykryją krytyczny błąd zabezpieczeń Firefoksa nagrodę w wysokości 500 dolarów i koszulkę Mozilli^[21]. Celem tej kampanii jest zachęcenie ludzi do odnajdywania i zgłaszania wszelkich luk bezpieczeństwa w ich produktach, co - w opinii fundacji - czyni je bardziej bezpiecznymi^[22].

Dostępność i wygoda& nbsp;

Jak deklarują producenci programu, Firefox został zaprojektowany w celu maksymalnego uproszczenia interfejsu użytkownika. Konfiguracja programu została zredukowana, a rzadko używane opcje poukrywane, co miało czynić okna i paski narzędziowe bardziej czytelnymi i wygodniejszymi w użyciu. Decyzja ta wywołała wiele kontrowersji (zobacz sekcja Krytyka). Dla użytkowników preferujących używanie zintegrowanych "kombajnów", posiadających więcej funkcji jest przeznaczony pakiet Mozilla Suite, obecnie przekształcony w SeaMonkey.

Firefox umożliwia przeglądanie stron w kartach. Pozwalają one na otwieranie w jednym oknie przeglądarki wielu stron internetowych, co oszczędza pamięć RAM komputera i czyni przeglądanie bardziej ergonomicznym. Przeglądarka posiada wbudowaną opcję blokowania wyskakujących okienek, menedżer pobierania plików oraz zaawansowany mechanizm zarządzania hasłami, ciasteczkami i formularzami. Wbudowany menedżer zakładek (odpowiednik "ulubionych" z Internet Explorera) pozwala na szybki dostęp do wybranych stron oraz subskrypcję kanałów RSS i Atom.

Domyślne ustawienie paska adresu Firefoksa oferuje opcję "Szczęśliwy traf" wyszukiwarki Google. Po wpisaniu interesującego nas hasła uruchomiona zostaje opcja przekierowująca do pierwszej strony na liście wyników wyszukiwania. Dodatkowo Firefox posiada specjalny pasek wyszukiwania ułatwiający korzystanie z różnych wyszukiwarek za pomocą pluginów wyszukiwawczych Mycroft (rozwiązanie podobne jak w Mozilli Suite), domyślnie pasek ten zawiera parę podstawowych pluginów instalowanych razem z przeglądarką (w polskiej wersji są to Google, polska Wikipedia, Merlin, Allegro, PWN, NetSprint, Polska Biblioteka Internetowa). Pasek wyszukiwania umożliwia doinstalowanie dowolnych wyszukiwarek oferowanych na stronie domowej Mycroft (ponad 1600 pluginów wyszukiwawczych; każdy może też tworzyć i dodawać własne).

Przeglądanie w kartach 

Mozilla Firefox obsługuje wyświetlanie stron w kartach, co pozwala użytkownikowi na wyświetlanie wielu stron w jednym oknie programu. Opcja ta została przejęta z pakietu Mozilla Suite, która z kolei opierała się o rozwiązanie zastosowane w rozszerzeniu MultiZilla dla SeaMonkey.

Firefox pozwala na ustawienie wielu stron domowych, poprzez podanie listy adresów oddzielonych pionową kreską (|). Są one automatycznie otwierane w nowych kartach po starcie przeglądarki. Natomiast kliknięcie na przycisk strona domowa otworzy pierwszą stronę w aktywnej karcie (jak przy pojedynczej stronie domowej), a pozostałe otworzą się w nowych kartach.

Blokowanie wyskakujących okienek

Firefox zawiera zintegrowany i konfigurowalny system do blokowania wyskakujących okienek pop-up. Ta funkcja była w nim zaimplementowana już od wczesnych wersji beta i – do czasu, gdy o podobną opcję wzbogacił się Internet Explorer po instalacji Windows XP Service Pack 2 – była jedną z kart przetargowych Mozilli w starciu z przeglądarką producenta z Redmond. Domyślnie, Firefox blokuje wszystkie wyskakujące okna, można jednak skonfigurować białą listę stron, z której pop-upy blokowane nie będą. Można również wyłączyć blokadę, umożliwiając stronom otwieranie okien lub pozwolić otworzyć pop-up tymczasowo. System ten potrafi również zablokować pop-upy generowane przez plugin Flasha lub Javy.

Każde zablokowanie okienka powoduje wyświetlenie stosownej informacji, w której można zobaczyć jego adres URL, a także zablokować je lub dodać do białej listy.

Zintegrowany menedżer pobierania plików

Firefox zawiera zintegrowanego menedżera pobierania plików. Pobierane pliki mogą być automatycznie otwierane w zależności od typu, bądź też zapisane bezpośrednio na dysk – domyślnie na pulpit w systemach Windows i katalogu użytkownika w systemach Linux. Domyślna lokacja może być zmieniona na inną, można też nakazać programowi pytanie o katalog zapisu dla każdego pobierania.

Menedżer pobierania w obecnej wersji nie posiada opcji wznawiania pobierania po zamknięciu przeglądarki^[23]. Innym spotykanym problemem jest niemożność automatycznego zamknięcia okna pobierania jeśli plik był zbyt mały, bądź też był przechowywany w pamięci podręcznej^[24].

Wprowadzenie menedżera pobierania plików w wersji 0.8 podzieliło użytkowników Firefoksa. Część z nich preferowała znany z poprzednich wersji system, polegający na otwarciu jednego okna dla każdego pobieranego pliku (tak, jak to robi Internet Explorer). Początkowo domagano się rozszerzenia, które przywróciłoby starą postać pobierania plików, jednak z czasem głosy te ucichły.

Inne funkcje

Wzorem przeglądarki-matki (Mozilla Suite) – Firefox posiada dwa narzędzia, ułatwiające tworzenie stron internetowych – są to inspektor DOM i konsola JavaScript. Pierwszy z nich nie jest dostępne na żadnej innej przeglądarce, podczas gdy drugie ma znacznie większe możliwości aniżeli konkurencyjne odpowiedniki. Przy instalacji użytkownik może zdecydować się na nieinstalowanie wybranych komponentów.

Dodatki

Są trzy rodzaje dodatków do Firefoksa: są to rozszerzenia, motywy i wtyczki. Pierwsze dwa można dowolnie wyłączać, włączać i usuwać z poziomu przeglądarki, wtyczki można usuwać jedynie bezpośrednio z folderu instalacji Firefoksa. Jako dodatki można również zaliczyć wyszukiwarkę (a dokładniej funkcje ich dodawania), jednak oficjalnie się jej do nich nie dodaje.

Motywy

Firefox obsługuje skórki – tzw. "motywy", pozwalające na zmianę wyglądu interfejsu (ikony + kolorystyka). Motywy są spakowanymi archiwami, zawierającymi arkusz stylu CSS i pliki graficzne. Można je instalować bezpośrednio ze strony www, dzięki specjalnie utworzonym skryptom JavaScript. Niedogodnością pozostaje fakt konieczności zrestartowania przeglądarki w celu zastosowania zainstalowanego już motywu.

Rozszerzenia

Funkcjonalność programu można zwiększać za pomocą rozszerzeń – są to instalowane dodatkowo moduły: od najprostszych – w niewielkim stopniu modyfikujących pracę przeglądarki, aż po rozbudowane, złożone, zewnętrzne aplikacje.

Firefox jest przeglądarką, która w bardzo szerokim zakresie daje się dostosować do potrzeb użytkownika. Dzięki rozszerzeniom można wzbogacić ją o obsługę gestów myszy, blokowanie reklam, grafiki, animacji Flash, narzędzia dla webmasterów, zaawansowane zarządzanie panelami, integrację z zewnętrznymi aplikacjami i wiele innych. Kilka innych projektów fundacji Mozilla takich jak ChatZilla i Kalendarz zostało zaimplementowanych jako rozszerzenia do Firefoksa (tzw. moduły).

Typowe rozszerzenie ma rozmiar zwykle od kilku do kilkudziesięciu KB (rzadko kilkaset KB). Rozszerzenia zawierają deklarację z jakimi nwersjami Firefoksa są kompatybilne. Przeglądarka w innej wersji niż zadeklarowana w rozszerzeniu nie zainstaluje rozszerzenia. Po zaktualizowaniu przeglądarki rozszerzenia zadeklarowane jako niekompatybilne są automatyczne wyłączane i konieczne jest oczekiwanie na zaktualizowaną wersję rozszerzenia. Czasami aktualizacja rozszerzenia polega jedynie na zmianie deklaracji zgodności. Witryny udostępniające rozszerzenia zwykle podają zakres wersji Firefoksa z którymi będzie w stanie poprawnie współpracować.

Osobną kwestią jest sprawa bezpieczeństwa przy instalacji rozszerzeń, ponieważ teoretycznie możliwe jest zainstalowanie takiego, którego autorzy próbują wykraść prywatne dane z komputera lub – co gorsza – uszkodzić niektóre kluczowe funkcje, lub stworzyć lukę bezpieczeństwa.

W celu przeciwdziałania ewentualnym skutkom, twórcy rozszerzeń udostępniają białe listy stron zaufanych, oferujących rzetelne i sprawdzone oprogramowanie. Zabezpieczeniem ze strony programu jest zablokowanie na okres 3 sekund przycisku instalacji rozszerzenia, co zmniejsza ryzyko przypadkowego jej rozpoczęcia, bez zaznajomienia się z komunikatem o bezpieczeństwie i adresem serwisu udostępniającego dany dodatek.

Aby włączyć, wyłączyć lub odinstalować rozszerzenie niezbędne jest zrestartowanie programu. Jest to jeden z większych mankamentów Firefoksa.

Rozszerzenia nie zawsze dodają nową funkcjonalność. Część z nich, jak np. Download Manager Tweak (zmieniające wygląd menedżera pobierania plików), ulepsza istniejące już funkcje:

W serwisie Mozilla Update dostępnych jest ponad 1 100 rozszerzeń (luty 2006), podzielonych na 19 kategorii – najwięcej w kategoriach: różne, nawigacja (po witrynach), narzędzia wyszukiwawcze, integracja (z usługami) witryn, narzędzia deweloperskie. Witryna The Extensions Mirror (TEM) zawiera 429 pozycji (15 lutego 2006) w większości niedostępnych na Mozilla Update, częściowo z powodu odrzucenia. Rozszerzenia w TEM nie są podzielone na kategorie, ale za to można je dokładnie posortować według daty, z czym Mozilla Update słabo sobie radzi.

Niestety, tylko niewielka część rozszerzeń jest tłumaczona przez internautów skupionych wokół Polskiej Bazy Rozszerzeń. Alternatywą pozostaje korzystaniu z anglojęzycznych wersji rozszerzeń, które bez problemu współpracują z polską wersją przeglądarki.

Przykłady rozszerzeń